Paul Verlaine (1844–1896) is het soort dichter dat door zijn lezers
in het hart gesloten wordt. Vergeleken bij zijn tijdgenoten Rimbaud en
Mallarmé, is Verlaine minder bestudeerd, maar méér gelezen. Van een
bloemlezing, Choix de poésies, die nog bij zijn leven
verscheen, waren vijfentwintig jaar later al een kwart miljoen
exemplaren verkocht en nog steeds is zijn werk in talrijke uitgaven
verkrijgbaar. Dit boek, Een droom vreemd en indringend, is een tweetalige
bloemlezing van honderd van Verlaines meest aansprekende gedichten. De
gedichten worden gevolgd door verhelderend commentaar van samensteller
en vertaler Peter Verstegen, die ieder gedicht plaats in de context van
Verlaines leven: zijn vrijgezellentijd als jong dichter-ambtenaar, zijn
kortstondige huwelijk, zijn verhouding met Rimbaud, zijn gevangenistijd
en bekering, zijn tijd als leraar en als landbouwer, zijn terugkeer naar
Parijs, zijn late roem. Hierdoor is een ‘biografie in gedichten’
ontstaan. De uitgave bevat zo’n vijftig gedichten uit Verlaines bekendste bundels Poèmes saturniens, Fêtes galantes, La Bonne Chanson en Romances sans paroles. Maar ook uit latere bundels Parallèllement, Dédicaces, Chansons pour Elle en Odes en son honneur zijn prachtige gedichten vertaald, die de mythe logenstraffen dat Verlaine zijn talent in absint verdronk. www.vanoorschot.nl
Sitting in prison cell number 252 in Mons city jail, Paul Verlaine,
the then little-known French poet, drew sketches and composed what many
literary critics consider to be his finest poetry.
Unlike his contemporary and friend Oscar Wilde, who was sentenced to
hard labour in Reading jail, the Frenchman – who had been convicted of
shooting his fellow poet and lover, Arthur Rimbaud – had a relatively
easy incarceration. Away from the Parisian cafes, the beer and,
particularly, the absinthe that was to destroy his health, Verlaine
converted to Roman Catholicism and spent his 555 days behind bars
reading, and writing work that would later earn him the title of “prince
of poets” among his peers.
Now Mons is staging what is claimed to be the biggest ever exhibition on Verlaine, including many privately owned manuscripts, photographs, letters and documents that are rarely, if ever, on public display.
Bernard Bousmanne, curator of the Verlaine exhibition, said:
“Verlaine wrote some of his best, if not the best, poems while in
prison. Verlaine knew Oscar Wilde and they liked each other a lot, and
there are parallels in their stories. However, while prison destroyed
Oscar Wilde and he never wrote anything significant again, prison was a
key time in Verlaine’s life in terms of creativity.”
On the outside, little has changed at the public prison in Mons. On
25 October 1873, it was a relatively new building when the horse-drawn
police wagon transporting the convicted poet was driven through the
massive wooden gates at the start of a two-year sentence. In what became
known as L’Affaire de Bruxelles, Verlaine, just 28 years old, was
convicted of attempting to murder Rimbaud, then 18, for whom he had
abandoned his beautiful young wife, Mathilde, and only child, Georges.
The men, who had a violent, drink-fuelled relationship, had recently
returned from self-imposed exile in London, where they had enjoyed the
delights of the French quarter in Soho. They were staying in a seedy
hotel in the Belgian capital. After yet another drinking session, a row
erupted. In the drunken altercation that followed, Rimbaud said he was
leaving and Verlaine pulled a pistol and fired twice. One bullet hit the
floor; the other Rimbaud’s wrist.
Paul Verlaine’s sketch of Arthur Rimbaud smoking a pipe
in 1872.
Verlaine was arrested as he pursued Rimbaud to the railway station.
When police searched both men, they found letters written to each other
and Verlaine was subjected to a humiliating body search by a police
doctor who wrote: “P. Verlaine bears on his person traces of habitual
pederasty, both active and passive.”Other police reports stated: “In morality and talent, this Raimbaud (sic),
aged between 15 and 16, was and is a monster. He can construct poems
like nobody else, but his works are completely incomprehensible and
repulsive.”
According to Bousmanne, “Verlaine was not convicted because he was
homosexual, because this was not a crime, though it was considered
deeply inappropriate behaviour. On the face of it, he was jailed for
‘attempted assassination’ because he had shot his lover, but he was
clearly not trying to kill Rimbaud, who in any case never complained and
did not want him convicted, so this was clearly an excuse. In my view,
what counted more against him was that he was homosexual and a Communard
[someone who took part in the 1871 Paris Commune insurrection against the government].”
Once jailed, Verlaine wrote to Victor Hugo asking him to intervene.
Hugo replied that Verlaine should show “patience”, but in writing to the
poet he inadvertently helped him. “Of course, Hugo could do nothing,
but when the prison governor saw that Verlaine had a letter from Hugo, a
true giant of French literature, he would have been impressed and it
would have made life easier for Verlaine,” said Bousmanne.
Advertisement
Bousmanne has spent five years combing Europe
for Verlaine-related material and is particularly proud of a previously
unseen photograph of the poet as a 22-year-old, which he found hanging
in the kitchen of a Belgian farmhouse, and the revolver that Verlaine
used to shoot Rimbaud, having bought the Le Faucheux 7mm six-shot
revolver for 23 francs (the average monthly rent was six) just weeks
before the shooting. “This has to be the most famous gun in French
literature,” Bousmanne said.
The exhibition also includes 80 documents from the police and court
files. “We can see from the legal documents that the judge, Théodore ‘t
Serstevens, focused on his homosexuality,” Bousmanne added. On his
release in January 1875 from Mons jail, where he was met by his mother,
Verlaine travelled first to France and then returned to England, where
he worked as a French, Latin, Greek and drawing master at various
schools. He returned to France
where, officially separated from his wife and son and missing Rimbaud,
who had gone abroad, his life became a slow descent into poverty and
alcoholism.
“Twenty years after he was released from Mons jail, Verlaine came back to Belgium
at the request of the biggest writers here to give a series of
conferences. By then he was an alcoholic and in a terrible state,”
Bousmanne said. “Here was someone considered the most important French
poet, and people were expecting the messiah to arrive. Instead here was
this old man dressed like a down-and-out who was drunk. It was a shock
to them.” The end of his life was spent in a drunken and destitute
state, wandering between slums, hospital and cafes, countering treatment
for diabetes, ulcers and syphilis with absinthe. He died of pneumonia
in January 1896 at the age of 51.
Bousmanne says Verlaine has emerged as one of France’s four greatest
poets – along with Charles Baudelaire, Stéphane Mallarmé and Rimbaud –
but his violence towards his wife and mother suggest he was not a
pleasant character, but a man who appeared to seek out misery and
melodrama. “He is often moaning in his letters, but it was always
someone else’s fault, never his. He often writes that he is going to
kill himself or end it all, but doesn’t.”
Verlaine, Cellule 252: Turbulences Poétiques is one of the
closing events of the Mons 2015 European Capital of Culture year. The
exhibition opened yesterday 17 October and runs until 24 January
À Monsieur le Commissaire en chef de police.Vers
huit heures du soir, l’agent Michel de la 2è division amène au bureau
le sieur Verlaine paul [sic], .... https://www.brussel.be/artdet.cfm/7921
Paul Verlaine
Related Schools & Movements:
Symbolists
The
French poet, Symbolist leader, and Decadent Paul-Marie Verlaine was
born in Metz, Northeast France on March 30, 1844. His family moved to
Paris in 1851, where he was enrolled in the lycée. In 1862, he received
his bachelor’s degree, then following the wishes of his father, an
infantry captain, entered civil service.
As a young boy Verlaine had read Charles Baudelaire‘s Les fleurs du mal,
inspiring him to write. In Paris, he befriended Parnassian poets such
as Leconte de Lisle, Théodore de Banville, Louis Xavier de Ricard,
Catulle Mendès, and François Cippée, and together they frequented ale
houses of the Rue Soufflot. Captain Verlaine refused to finance his
son’s drinking and writing habits. In 1866, Verlaine published his first
book of poetry, Poèmes saturniens. As a young boy he had loved Elisa Dehee, an orphan cousin that the Verlaine family had raised, and his second book, Fêtes galantes, was published in 1869 after her death.
Though Verlaine married a young woman in 1870 and had son with her, he abandoned that relationship for another affair. La bonne chanson
was written to his wife Mathilde Mauté de Fleurville in 1870, yet one
year later Verlaine received a letter from a boy, the poet Arthur Rimbaud.
The two began a relationship that was seemingly always unsteady. Their
passionate affair, the subject of various books, films, and curiosities,
ended July 12, 1873 when a drunken Verlaine shot at Rimbaud and injured
him in the wrist. He was jailed for eighteen months. His time in prison
was invaluable to his writing career: he studied Shakespeare and Cervantes, and wrote his quintessential Romance sans paroles.
He renounced his bohemian life and converted to Catholicism. Following
his release from prison, Rimbaud convinced Verlaine to commit blasphemy
while drunk. Nonetheless, Verlaine’s book Sagesse is full of religious sentiment.
Verlaine
tried teaching, and twice attempted to live in the country with his
pupil Lucien Létinois; both times they went bankrupt. Lucien died in
1883, and five years later Verlaine wrote the reflective Amour.
The last decade of his life Verlaine suffered from alcoholism and
multiple physical maladies. He lived in slums and public hospitals, and
spent his days drinking absinthe in Paris cafes. Fortunately, the French
people’s love of the arts was able to resurrect support and bring in an
income for Verlaine: his early poetry was rediscovered, his lifestyle
and strange behavior in front of crowds attracted admiration, and in
1894 he was elected France’s “Prince of Poets” by his peers. He died in
Paris at the age of 52 on January 8, 1896. https://www.poets.org/poetsorg/poet/paul-verlaine
Ergens op het kruispunt tussen klassiek en modern
recensie:Paul Verlaine (vert. Peter Verstegen) - Honderd gedichten
Paul
Verlaine (1844-1896) is iemand die geregeld opduikt in de
literatuurgeschiedschrijving, bijvoorbeeld omdat hij een grote invloed
had op Martinus Nijhoff, een van de grondleggers van onze moderne
poëzie.
Ondanks zijn grote naam is Verlaines werk vrij lang niet beschikbaar geweest in het Nederlands. De laatste bloemlezing, Een droom vreemd en indringend,
dateerde alweer van 2002 en was al geruime tijd niet meer verkrijgbaar.
Vergelijk dat eens met zijn minnaar Arthur Rimbaud, wiens verzamelde
poëzie nog steeds in Nederlandse vertaling te koop is. Gelukkig is het
boek uit 2002 als herziene uitgave opnieuw opgedoken, onder de titel Honderd gedichten.
Visueel
Honderd gedichten is volgens de inleiding een keuze uit de
ruim duizend (!) gedichten die van Verlaine bekend zijn, waarvan een
flink deel niet al te interessant zou zijn. De selectie die in deze
nieuwe bloemlezing gepresenteerd wordt, doet in elk geval representatief
aan. Ze vertegenwoordigt de verschillende gedaantes van deze dichter:
Verlaine als decadent, als chroniqueur van heteroseksuele, homoseksuele
en lesbische liefdes, als neoclassicus, als vormvernieuwer, enzovoort.
Verlaine de christen komt er echter bekaaid vanaf. Er is opvallend
genoeg maar één gedicht uit Sagesse vertaald, terwijl die bundel
verschillende keren in de aantekeningen genoemd wordt. Vertaler Peter
Verstegen excuseert zich hier weliswaar voor; de christelijke lyriek van
Sagesse ligt hem naar eigen zeggen niet, maar opvallend blijft het wel.
De (hernieuwde) kennismaking met Verlaine is opvallend fris. In
tegenstelling tot dat van veel van zijn tijdsgenoten, is zijn werk
nauwelijks gedateerd, maar zonder te verraden dat het niet in deze tijd
is geschreven. Verlaines poëzie is geregeld modern op een manier waarop
die van Nijhoff en Rimbaud ook modern is: door een nadruk op het
visuele, het plastische. De beklemmende of geestverruimende waanbeelden
van Rimbaud zijn ver weg, maar in Honderd gedichten is menig fraai beeld te vinden:
Schelpen, in de grot ingebed
Waar wij elkaar in de armen vielen,
Ze hebben elk hun eigenheid.
[…]
Die [schelp] heeft de gratie van je oortje
Knap nagebootst en die het roze
Van jouw mooi halsje, ’t dikke, korte;
Maar er was er een die me deed blozen.
Veel van de technieken die Verlaine gebruikt zijn inmiddels
gemeengoed in de Nederlandse én internationale poëzie, maar doen nog
steeds fris aan. Hij maakt onder meer van de buitenwereld een spiegeling
van de binnenwereld van de ‘ik’, zoals in zijn bekendste gedicht, dat
begint met de regels ‘Weer huilt het in mijn hart / Zoals het buiten
regent’. Nijhoff bijvoorbeeld nam dit procedé over van Verlaine.
Opvallend modern aan Verlaines gedicht is overigens dat hij zich niet
zozeer op een natuur-, maar een stadsbeeld beroept: ‘O zacht regengeluid
/ Op straat en op de daken!’ Zo bevindt deze poëzie zich op een
kruispunt tussen klassiek aandoend (natuurbeelden) en modern (geen
ongerepte natuur: de mens is duidelijk aanwezig).
Voorbeeldige uitgave
De aantekeningen achter in de bundel zijn van niveau. Vertaler
Verstegen geeft per bundel iets korts weer over het boek waar de
gedichten uitkomen. Per gedicht geeft hij vaak een parafrase van de
inhoud, verklaart hij de mogelijk duistere verwijzingen en haalt hij en
passant enkele vertaalmoeilijkheden aan. Daarnaast krijgt de lezer
tussendoor ook een beknopte biografie van Verlaine mee, en dat is erg
fijn gezien de beste man een fascinerend leven had.
Op het grotendeels afwezig zijn van Verlaines christelijke poëzie na, is Honderd gedichten
een voorbeeldige uitgave van vertaalde, non-contemporaine poëzie. Als
honderd gedichten plus uitvoerig commentaar je het gevoel geven dat je
echt een overzicht van Verlaines oeuvre hebt gekregen, is deze
bloemlezing al geslaagd. Dat oeuvre blijkt bovendien divers, rijk en nog
altijd uiterst leesbaar te zijn. http://8weekly.nl/recensie/boeken/paul-verlaine-honderd-gedichten-ergens-op-het-kruispunt-tussen-klassiek-en-modern/
Clair de lune
Votre âme est un paysage
choisi
Que vont charmant masques et bergamasques
Jouant du luth et dansant et quasi
Tristes sous leurs déguisements fantasques.
Tout en chantant sur le
mode mineur
L’amour vainqueur et la vie opportune,
Ils n’ont pas l’air de croire à leur bonheur
Et leur chanson se mêle au clair de lune,
Au calme clair de lune
triste et beau,
Qui fait rêver les oiseaux dans les arbres
Et sangloter d’extase les jets d’eau,
Les grands jets d’eau sveltes parmi les marbres.
luister op Youtube naar Janet Baker, die dit gedicht zingt.
Moonlight
Your soul is
a select landscape
Where charming masqueraders and bergamaskers go
Playing the lute and dancing and almost
Sad beneath their fantastic disguises.
All sing in a minor key
Of victorious love and the opportune life,
They do not seem to believe in their happiness
And their song mingles with the moonlight,
With the still moonlight, sad and beautiful,
That sets the birds dreaming in the trees
And the fountains sobbing in ecstasy,
The tall slender fountains among marble statues.
Paul Verlaine, 1869
***
syllabus
1
5
10
15
18
Paul
Verlaine,
Chanson
d'automne,
1866
Les
sanglots longs
Des violons
De l'automne
Blessent
mon coeur
D'une langueur
Monotone
Tout
suffocant
Et blême, quand
Sonne l'heure,
Je me
souviens
Des jours anciens
Et je pleure
Et
je m'en vais
Au vent mauvais
Qui m'emporte
Deçà,
delà,
Pareil à la
Feuille morte
Vragen
Vorm
Het
gedicht telt …………strofen van ……………verzen.
Aantal
syllaben per vers:…………..
Rijmschema:
……………
Is
dit een klassiek of modern gedicht qua vorm? Geef argumenten.
Inhoud
Maak
de woorden die te maken hebben met de herfst blauw.
Maak
de woorden die te maken hebben met verdriet geel.
Een
‘paysage
intérieur’
is een beschrijving van de gevoelens van een personage. Een ‘paysage
extérieur’
is een beschrijving van het landschap waarin het personage zich
bevindt. In de literatuur vertonen beide vaak opvallende
overeenkomsten. Hoe zit dat hier ?
strofe
1 : wat is het werkwoord? Wat is het onderwerp daarbij ?
strofe
2 : wat is het werkwoord? Wat is het onderwerp daarbij ?
strofe
3 : wat is het werkwoord? Wat is het onderwerp daarbij ?
Wie
of wat is er hier actief ?
Is
dit een klassiek of een modern gedicht qua inhoud ? Geef
argumenten.
Resumé
De
poëzie van de tweede helft van de 19e
eeuw wordt gedomineerd door het symbolisme, een stroming
waarbij de dichters niet proberen de werkelijkheid weer te geven,
maar abstracte ideeën als liefde, oorlog, dood en het goddelijke
willen uitdrukken. Daarvoor gebruiken zij beelden uit de zichtbare
werkelijkheid, die zij een diepere betekenis geven. Een belangrijke
vormvernieuwing is de introductie van het vers
libre: poëzie zonder regelmatig
rijm en metrum.
